Trumpowska wizja świata prowadzi ku „proxy-world order”. USA oszczędzają własne zasoby militarne, kierując konflikty na sojuszników i państwa peryferyjne, a jednocześnie umacniają swoją dominację finansową, technologiczną i surowcową. Ta strategia, będąca reakcją na globalizację, multikulturalizm i regulacje ekologiczne, prowadzi do rekonfiguracji ładu światowego, zwiększając napięcia geopolityczne i osłabiając instytucje międzynarodowe.
Kontekst
Na 80 Sesji ONZ-etu Donald Trump skrytykował politykę otwartych granic, jak i zielonego Ładu – nazywając to Największym szwindlem XX wieku. Parę dni przedtem wystąpił z projektem by ocenzurować Media w zakresie tego co mogą one publikować związanego z obronnością USA, oraz by zakazać krytykowanie polityki prezydenta Stanów Zjednoczonych. W tym czasie też dokonał wpisania Antify na listę organizacji terrorystycznych w USA.
Analiza
Priorytet: amerykańska supremacja gospodarcza i geopolityczna
Hasło „Make America Great Again” jest fundamentem działań Trumpa – jego polityka skupia się na wzmacnianiu pozycji USA jako globalnego lidera.
Eksploatacja zasobów ziem rzadkich (m.in. Arktyka, Grenlandia, Kanada, Ukraina) to strategiczny cel, zgodny z doktryną Henry’ego Kissingera. Trump postrzega te regiony jako kluczowe dla przyszłości technologicznej USA.
Wojna na Ukrainie jest przedstawiona jako narzędzie do osłabienia Rosji i zabezpieczenia interesów USA w Arktyce oraz w handlu globalnym.
USA chcą za wszelką cenę utrzymać dolara jako główną światową walutę rezerwową i walutę w której dokonywane będą transakcje za handel ropą, gazem, oraz zasobami ziem rzadkich.
Amerykańska nowa strategia gospodarcza zakłada, że produkcja w USA ma być zwolniona z cel (aby ułatwić Amerykanom eksport swoich towarów), natomiast import ma być wysoko oclony i opodatkowany (aby chronić amerykańskie miejsca pracy).
Krytyka globalnych trendów i instytucji
Trump odrzuca politykę klimatyczną, nazywając ją „szwindlem klimatycznym”. W jego narracji jest to mechanizm kontroli gospodarek przez elity, szczególnie europejskie.
Zielona energia według Trumpa jest nieefektywna i służy interesom wąskiej grupy firm oraz polityków, kosztem przemysłu i obywateli.
ONZ i UE są przedstawiane jako struktury promujące ideologie sprzeczne z interesami USA – m.in. otwarte granice, multikulturalizm, ograniczenia emisji CO₂.
ONZ jest krytykowany przez Donalda Trumpa jako nie efektywny, a która to organizacja nie wykonuje tego, do czego została powołana.
Polityka bezpieczeństwa i militaryzacja
Trump dąży do militaryzacji Arktyki i zabezpieczenia USA przed zagrożeniem ze strony Rosji i Chin.
Wydatki na zbrojenia w Europie, wymuszone przez zagrożenie ze strony Rosji, mają napędzać amerykańską gospodarkę poprzez sprzedaż broni i licencji.
Izrael jest ukazany jako strategiczny sojusznik USA na Bliskim Wschodzie („pływający lotniskowiec”), który ma uporządkować region przy wsparciu USA.
Migracja i krytyka multikulturalizmu
Trump sprzeciwia się otwartym granicom i dlatego migrację z krajów Afryki i Bliskiego Wschodu postrzega jako zagrożenie dla kultury „białego człowieka”.
Imigranci są przedstawiani jako nieasymilujący się, przestępczy i ideologicznie niebezpieczni, szczególnie w kontekście islamu i szariatu.
Diaspory arabskie w Europie mogą być potencjalnym źródłem destabilizacji, zwłaszcza w przypadku konfliktów na Bliskim Wschodzie.
Kontrola mediów i ograniczenie wolności słowa
Administracja Donalda Trumpa chce wprowadzić cenzurę mediów, wymagając autoryzacji informacji publikowanych przez dziennikarzy, którzy chcą mieć dostęp do konferencji organizowanych przez Biały Dom i Pentagon.
Trump postuluje zakaz krytyki prezydenta, uzasadniając to potrzebą wzmocnienia bezpieczeństwa narodowego.
Organizacje lewicowe takie jak Antifa są uznawane za terrorystyczne. Ich działalność ma być zakazana, a powodem jest obawa przed buntem młodych ludzi o poglądach lewicowych.
Mapa ryzyk strategicznych
1. Geoekonomia
Dominacja dolara jako waluty globalnej → ryzyko de-dolaryzacji przez Chiny, Rosję i BRICS.
Eksploatacja strategicznych surowców (Arktyka, Grenlandia, Kanada, Ukraina).
Protekcjonizm USA → napięcia handlowe (wysokie cła na import, wsparcie dla rodzimego eksportu).
Destabilizacja rynków energii → odejście od zielonej agendy i powrót do paliw kopalnych.
2. Geopolityka
Rywalizacja w Arktyce i wokół ziem rzadkich → USA vs Rosja + Chiny.
Proxy wars → wojna w Ukrainie, Bliski Wschód (rola Izraela), konflikty migracyjne w Europie.
Nacisk na sojuszników NATO i UE → zwiększenie wydatków militarnych, zależność od USA jako dostawcy broni.
Izolacjonizm selektywny → USA unikają własnego zaangażowania militarnego, sterują konfliktami z zewnątrz.
3. Ideologia / Narracja
Odrzucenie globalizacji → powrót do „twardej” polityki narodowej.
Anty-multikulturalizm → krytyka migracji, narracja o zagrożeniu tożsamości kulturowej.
Delegitymizacja instytucji globalnych (ONZ, UE, COP) → osłabianie współpracy multilateralnej.
Cenzura i kontrola mediów w USA → ograniczenie swobody dyskursu, centralizacja narracji.
Ten model pokazuje, że ryzyka Trumpa są zbalansowane w centrum trzech wymiarów:
geoekonomia daje narzędzia kontroli,
geopolityka tworzy areny rywalizacji,
ideologia daje narrację legitymizującą działania.
USA nie muszą wprost prowadzić wojen, wystarczy, że sterują globalnym konfliktem poprzez dolara, surowce i propagandę.
Wnioski
Wnioski krótkoterminowe
Zaostrzenie retoryki wobec ONZ, UE i państw wspierających globalizację = eskalacja napięć dyplomatycznych.
Ograniczenia wolności mediów w USA mogą wzbudzać protesty i pogłębiać podział społeczny.
Utrzymywanie presji na Europę w zakresie wydatków zbrojeniowych = wzrost kontraktów dla amerykańskiego przemysłu militarnego.
Utrzymanie wojny w Ukrainie jako narzędzia osłabienia Rosji, przy jednoczesnym unikaniu pełnego zaangażowania militarnego USA.
Wnioski średnioterminowe
Dominacja surowcowa i technologiczna: intensyfikacja działań o dostęp do zasobów ziem rzadkich (Arktyka, Grenlandia, Kanada, Ukraina).
Radykalizacja sceny politycznej w USA: wzrost znaczenia ugrupowań nacjonalistycznych, marginalizacja opozycji lewicowej.
Rosnąca fragmentacja Zachodu: możliwe osłabienie współpracy transatlantyckiej ze względu na protekcjonistyczne podejście USA.
Nasilenie kryzysu migracyjnego w Europie: wzmocnienie narracji prawicowych rządów oraz potencjalne konflikty społeczne wokół diaspor arabskich i muzułmańskich.
Wnioski długoterminowe
Rekonfiguracja ładu światowego – przesunięcie osi rywalizacji na pola: Arktyka, surowce, kontrola dolara.
Umocnienie USA jako dominującego eksportera bezpieczeństwa – model, w którym inne kraje prowadzą wojny, a USA dostarczają technologie i broń.
Ryzyko izolacji USA na arenie globalnej – jeśli Trump nadal będzie podważać legitymację organizacji międzynarodowych.
Utrwalenie nowej ideologii państwowej – nacisk na kontrolę narracji, cenzurę oraz nacjonalizm jako fundament polityki wewnętrznej.
Wnioski syntetyczne (ujęcie całościowe)
Polityka Donalda Trumpa przedstawia wizję świata zdominowanego przez interesy geopolityczne i surowcowe, w której USA dąży do odzyskania hegemonii poprzez siłę militarną, kontrolę gospodarczą, ideologiczną ofensywę oraz nowoczesne technologie.
Jest to reakcja na globalizację, multikulturalizm i ekologiczne regulacje z naciskiem na powrót do „twardej” polityki narodowej.
Polityka USA pod jego rządami jest agresywna, ale w praktyce skierowana na ograniczenie własnego zaangażowania militarnego. Zamiast tego realizowany jest model proxy (wojen zastępczych), w którym inni walczą w interesie Ameryki.
Implikacje dla regionów / świata
Europa: presja na zwiększenie wydatków wojskowych, wewnętrzne napięcia etniczne i migracyjne, zagrożenie osłabieniem UE.
Bliski Wschód: wzrost roli Izraela jako „strategicznego lotniskowca” USA, dalsza destabilizacja regionu przy pośrednim wsparciu Waszyngtonu.
Azja (Chiny, Rosja): pogłębienie konfliktu o Arktykę i zasoby, USA kontra sojusz rosyjsko-chiński.
Ameryka Północna: izolacjonizm gospodarczy, wzmocnienie lokalnej produkcji i restrykcyjnej polityki granicznej.
Globalne instytucje (ONZ, UE, WHO, COP): dalsze osłabienie ich autorytetu pod wpływem unilateralnej polityki USA.
Tabela ryzyk geopolitycznych
Podsumowanie
Polityka Trumpa łączy protekcjonizm gospodarczy, militaryzację kluczowych regionów i nacjonalistyczną ideologię, aby odbudować przewagę USA na świecie. Nacisk kładziony jest na:
eksploatację strategicznych złóż,
utrzymanie dolara jako waluty globalnej,
wzmocnienie roli sojuszników (Europa, Izrael) jako „pionków” w globalnej grze,
odrzucenie globalnych regulacji klimatycznych i migracyjnych,
kształtowanie narracji politycznej poprzez kontrolę mediów i cenzurę.
W efekcie kształtuje się świat nowego podziału stref wpływów, rywalizacji surowcowej i osłabienia instytucji multilateralnych – gdzie USA dąży do dominacji nie przez otwartą wojnę, lecz przez sterowanie konfliktami, rynkami i przepływem zasobów.