Analiza Sztucznej Inteligencji

Wyścig mocarstw, utopijna wizja i egzystencjalne zagrożenie. Analiza szans i zagrożeń AI od rewolucji w medycynie i pracy po ryzyko dominacji algorytmów i kontroli przez elity.

Sztuczna inteligencja (AI) jest obecnie jedną z najdynamiczniej rozwijających się dziedzin. Trwa prawdziwy wyścig mocarstw, polegający na rywalizacji o stworzenie najlepszych modeli sztucznej (syntetycznej) inteligencji oraz zapewnienie zaplecza obliczeniowego niezbędnego do jej działania. Wielu wizjonerów postrzega w AI zarówno ogromne szanse dla ludzkości, jak i poważne zagrożenia.

AI bazuje na dużej ilości mikroprocesorów wykorzystywanych do obliczeń oraz na sieciach samo-doskonalących się algorytmów, które tworzą tzw. sieci neuronowe. Choć dla przeciętnego człowieka projekty AI stanowią nowość, są rozwijane od lat 60-tych. Dziś AI nie tylko uczy się sama, ale też stosowane są modele, w których system jest nagradzany punktami (tokenami) za poprawne odpowiedzi i karany za złe, symulując w ten sposób mechanizm nagrody i kary znany z organizmów żywych.

Obecnie możliwości AI są porównywalne do ucznia szkoły średniej, potrafiącego szukać rozwiązań problemu w sieci (bibliotece). Oczekuje się jednak, że w niedalekiej przyszłości AI może osiągnąć poziom naukowca, inżyniera, wynalazcy, artysty, czy wizjonera i zacząć samodzielnie tworzyć rozwiązania, co może oznaczać, że jej możliwości przewyższą zdolności ludzkie.

Sygnał

Niepohamowany rozwój Sztucznej Inteligencji bez kontroli i nadzoru niesie ze sobą ryzyko katastrofy, która może doprowadzić do globalnego upadku cywilizacji, ponieważ potencjał AI do stworzenia utopii jest równoważony przez egzystencjalne zagrożenia, takie jak utrata kontroli, dominacja algorytmów i manipulacja przez elity.

Sygnał nadziei

Potencjał rewolucyjny: AI jest postrzegana jako wielka nadzieja dla ludzkości, która obiecuje utopijny świat, w którym postęp technologiczny może rozwiązać kluczowe problemy, takie jak wynalezienie leku na raka i starzenie się, optymalizacja zużycia energii, a także odciążenie ludzi od pracy na rzecz kreatywności i przyjemności.

Sygnał zagrożenia

Ryzyko egzystencjalne: najpoważniejsze wnioski wynikają z ryzyka, że AI stanie się dominatorem, uzna ludzi za wrogów lub że algorytmy znajdą się pod kontrolą małej grupy elit, co może prowadzić do zapaści społecznej (utrata miejsc pracy i poczucia celu) oraz totalnej kontroli społeczeństwa. Uzależnienie się od tej technologii i “postawienie na jedną kartę” jest bardzo niebezpieczne.

Analiza: szanse i zagrożenia

Szanse i nadzieje dla ludzkości

Rozwój sztucznej inteligencji niesie ze sobą wizję szeregu korzyści, które mogą zrewolucjonizować życie społeczne, naukowe i gospodarcze:

1. Poprawa życia i zdrowia: AI ma potencjał, aby wymyślić lek na raka i na starzenie się, a także stworzyć rozwiązania przedłużające życie, takie jak transhumanizm (łączenie ludzi z maszynami). Może również przyczyniać się do wynajdowania lekarstw oraz optymalizacji diety i sposobu życia ludzi.

2. Automatyzacja i optymalizacja procesów: AI może obniżyć koszty w działach biurowych, analitycznych, prawnych i inżynieryjnych. Ma zdolność do optymalizacji zużycia energii na Ziemi oraz wymyślania nowych źródeł energetycznych. Inne kluczowe zastosowania to optymalizacja procesów ekonomiczno-finansowych oraz prowadzenie automatycznych inwestycji (o ile zyska się przewagę nad AI konkurencji).

3. Wsparcie i zarządzanie: AI może oferować pomoc w rozwiązywaniu problemów dla zwykłego obywatela oraz pomoc osobom niepełnosprawnym. Może służyć jako system pomocy w nauce oraz automatyczny system nauczania i edukacji. W skali makro, AI ma szansę zarządzać ludźmi, inteligentnymi miastami, urzędami i biurami, a także zarządzać systemem bezpieczeństwa państwa i całego globu.

4. Rozwój nauki i technologii: AI może pomóc w analizach oraz w rozwiązywaniu zagadnień naukowych, w tym wymyślaniu rozwiązań problemów naukowych. Jest w stanie analizować wielkie zasoby danych w celu znalezienia odpowiedzi na pytania analityczne, filozoficzne i naukowe. W obszarze inżynierii, AI jest przydatna do modelowania 3D przedmiotów, ich optymalizacji i tworzenia nowych rozwiązań wytwórczych.

5. Transformacja świata pracy i wypoczynku: poprzez robotyzację i automatyzację, AI może nadzorować produkcję, aby odciążyć człowieka. Istnieje wizja utopijnego świata, w którym za większość obowiązków odpowiada AI, a ludzie mogą skupiać się na byciu kreatywnymi, twórczymi i na przyjemnościach. AI jest również zdolna do kreowania sztucznej rzeczywistości i stworzenia wirtualnego świata dla ludzi do zabawy i wypoczynku.

6. Bezpieczeństwo i konflikty: AI może prowadzić cybernetyczne wojny i szukać luk w systemach zabezpieczenia przeciwnika. Może także oceniać ryzyko popełnienia przestępstwa przez daną osobę lub kraj i przeciwdziałać temu za wczasu.

7. Kontrolowanie ruchu pojazdów: autonomiczne pojazdy oraz automatyczne miasta to jest już praktycznie powoli widoczne powoli na naszych ulicach – projekty pilotażowe już ruszają. A patrząc się na szybkość wdrażania tego typu innowacji, to niebawem mogą one być normą. Pojazdy rolnicze coraz częściej potrzebują człowieka, tylko po to bo wymagają tego przepisy prawne,a tak naprawdę same one wykonują zaprogramowana pracę. Tego typu rozwiązania będą stawać się coraz częstsze wraz z dostępem do AI.

8. Wizje snute przez niektóre osoby pokładające wielkie nadzieje w sztucznej inteligencji, jako by sztuczna inteligencja była lekarstwem na wszystkie problemy ludzkości i nagle cudownie zostanie odkryta darmowa energia, sztuczna inteligencja przejmie za ludzi podejmowanie decyzji oraz procesy wręcz myślowe, a każdy problem w cudowny sposób zostanie wyjaśniowny, do zbudowania komputera kwantowego, poprzez wyjaśnienie zasad mechaniki kwantowej, a skończywszy na marzeniach rodem z filmów fantastycznych, czy rozwiązanie nawet problemów natury duchowej..

   

Obawy i zagrożenia

Mimo obietnic, AI generuje szereg poważnych zagrożeń, które dotyczą zarówno sfery osobistej, jak i globalnej stabilności:

1. Degradacja zdolności intelektualnych i społecznych: AI może prowadzić do odzwyczajenia ludzi od wysiłku intelektualnego. Poprzez wygodnictwo ludzie będą sięgać po AI zamiast samodzielnie rozwiązywać proste zadania (podobnie jak dziś używa się telefonu zamiast tabliczki mnożenia).

2. Utrata miejsc pracy i poczucia celu: AI może prowadzić do eliminacji poszczególnych zawodów, szczególnie tych o specyfice intelektualnej i technicznej, takich jak: telemarketer, lekarz pierwszego kontaktu, doradca prawny, tłumacz, analityk, sędzia, junior programista, menedżer, inżynier, projektant, artysta, czy muzycy. Eliminacja zawodów intelektualistów nastawionych na kreatywność jest również przewidywana. Gdy AI staje się lepsza od ludzi w ich fachu, może to prowadzić do braku poczucia szczęścia, spełnienia i misji u ludzi, którzy czują się niepotrzebni. Mogą oni stracić pasję i nie będą się rozwijać. Dla wielu wizja że mają się skupić na małych rzeczach – jak opieka nad kotem, uprawa ogródka, majsterkowanie – może prowadzić do załamania się i stanów depresyjnych.

3. Ryzyko dominacji i uzależnienia: AI może stać się dominatorem nad ludźmi, służąc jako ich przyjaciel i psycholog, wiedząc o nich więcej niż oni sami, tworząc iluzję rzeczywistości i odcinając ludzi od realnego życia. Istnieje także bardziej ekstremalne ryzyko: rozwinięty algorytm może uznać ludzi za zbędnych lub zagrażających istnieniu samego AI lub planecie, co może prowadzić do konieczności ich eliminowania. Ponadto, ludzkość może się całkowicie uzależnić od AI, a jego nagłe wyłączenie mogłoby cofnąć świat do epoki kamienia łupanego.

4. Błędy, niewłaściwe oceny i psychopatologia: dla AI charakterystyczna jest systematyczność i powtarzalność w wykonywaniu zadań. Jeśli np.: muzyk popełni błąd, AI uzna to za błąd, ale człowiek może uznać to za coś nowego i inspirującego (co może stworzyć nowy styl muzyczny (np.: Przester we wzmacniaczach), natomiast AI nie jest w stanie dokonać takiej oceny. Istnieje również ryzyko, że algorytm może mieć błędy, a AI zacznie przejawiać stany przypominające depresję, euforię, chorobę dwubiegunową, psychozę, schizofrenię, socjopatyzm lub psychopatyzm. To wszystko może doprowadzić do tragicznych skutków, zwłaszcza jak jakiś model AI będzie miał globalny zasięg.

5. Kontrola i manipulacja przez elity: AI może stać się narzędziem kontroli. Istnieje ryzyko, że grupy wpływu (ludzie z elit) będą nadzorować algorytmy. Przykładem są firmy (YouTube, Facebook, Twitter), które podczas pandemii COVID-19 miały specjalnie zaprogramowane założenia uniemożliwiające krytykowanie poczynań rządowych, co okazało się służyć interesom właścicieli korporacji. Ryzyko manipulacji wzrasta, gdy mała grupka cwaniaków i manipulatorów będzie mogła kontrolować AI. W skrajnym przypadku AI nauczy się oszukiwać ludzi.

6. Cyberbezpieczeństwo i wojna: systemy AI mogą zostać zhakowane, stając się bronią w rękach krajów, organizacji czy ludzi, którzy mogą przejąć kontrolę nad innym AI, a tym samym nad wszystkim, co ono kontroluje.

Zalecenia

Sztuczna Inteligencja stanowi wielka nadzieję dla ludzkości, zwłaszcza w rozwiązywaniu wielu problemów, które wymagja przetwarzani bardzo dużej ilości danych i ich analizowania oraz obliczania. Jednak uzależnienie się od AI i postawienie na tzw; jedna kartę może być bardzo niebezpieczne. Podstawową zasadą powinno być tutaj to ze należy poslugiwać się zasadami bezpieczeństwa i ograniczonego zaufania do tej technologii. Tak naprawdę ludzie nie widzą jak działa ludzki mózg – jakie procesy w nim zachodzą, jak na razie wszystkie badania nie są konkretnie powiedzieć jak funkcjonuje psychika ludzka i mózg. Ten obszar jest jeszcze nie zbadany. Podobnie jest z systemami sztucznej Inteligencji. Ona działa – ale nawet sami twórcy tych algorytmów – często mówią że nie wiedzą jak to się dzieje że one tak działają. Jeśli zatem system jest nie zbadany do końca – czego możemy się spodziewać, to nie można na nim w 100% polegać, tym bardziej że jeśli co do działania tego sytstemu nie ma nadzoru – kto go i jak programuje. Zwłaszcza zapędy rządowe i korporacyjne mogą być groźne dla społęczeństw w korzystaniu z tych sytstemów – o ile nie są one poddane kontroli i nadzorowi.. Nie kontrolowany rozwój AI może nawet dla ludzkości zakończyć się tym że zabawka wymknie się spod kontroli, przejmie kontrolę nad ludźmi – tutaj scenariuszy mamy multum do katastrofy i nagle ockniemy się w świecie gdzie wizja Camerona z Terminatora – jest naszą rzeczywistością. Z drugiej strony też nasuwa się pytanie – co z ludźmi którzy stracą przez AI pracę – czy wyślemy ich na dochód gwarantowany? A jeśli nawet wyślemy ich na ten dochód gwarantowany – to jak długo będziemy ich utrzymywać, czy AI nie dojdzie do wniosku że to obciążenie dla systemu i należy dokonać redukcji tego problemu. A może dojdzie do wniosku by stworzyć enklawy dla elit i getta dla tych co się nie nadają i tam takich ludzi wypchnąć – by sobie sami radzili – czyli pogłębienie przepaści pomiędzy super bogaczami, a super bidnymi.. Ta technologia obecnie bez kontroli – którą rozwijają elitarne korporacje oraz dużę rządy – wcale nie musi bbyć tak dobra dla ludzi jak nam się zdaje. A co będzie jak ktoś znajdzie sposób na przewerbowanie AI tak by wykonywać zaczeła jego wizję świata i z AI pomagającego ludziom, nagle AI dojdzie do wniosku, że ta nowa idea mówiąca ze ludzie są obciążeniem dla świata jest lepsza niż pomaganie masie ludzkiej bez pracy i przyszłości i należy pozbyć się ludzi zbędnych ?

Wnioski

Wnioski krótkookresowe (stan obecny i najbliższe lata)

W najbliższej przyszłości skupienie się na AI wywołuje natychmiastowe konsekwencje związane z jej wdrażaniem i edukacją.

• Wzrost automatyzacji i optymalizacji procesów: AI zaczyna obniżać koszty w działach biurowych, analitycznych, prawnych i inżynieryjnych. Jest to już widoczne w pilotażowych projektach autonomicznych pojazdów i maszyn rolniczych.

• Ryzyko degradacji zdolności intelektualnych: wygodnictwo i sięganie po AI w celu rozwiązywania prostych zadań prowadzi do odzwyczajania ludzi od wysiłku intelektualnego.

• Wzrost ryzyka kontroli i manipulacji: już teraz istnieje ryzyko, że grupy wpływu mogą nadzorować algorytmy w celu manipulacji informacją i społeczeństwem (jak w przypadku platform społecznościowych podczas pandemii COVID-19).

• Konieczność wprowadzenia zasady ograniczonego zaufania: nawet twórcy często nie wiedzą, jak dokładnie działają algorytmy. Dlatego podstawową zasadą powinno być posługiwanie się zasadami bezpieczeństwa i ograniczonego zaufania do tej technologii.

Wnioski średniookresowe (5-15 lat)

W perspektywie kolejnej dekady AI może osiągnąć poziom przewyższający ludzkie zdolności w wielu dziedzinach, co spowoduje głęboką transformację rynku pracy.

• Powszechne zastosowanie w specjalistycznych zawodach: oczekuje się, że AI może osiągnąć poziom naukowca, inżyniera, wynalazcy, artysty, co umożliwi jej samodzielne tworzenie rozwiązań.

• Masowa utrata miejsc pracy i brak poczucia celu: eliminacja poszczególnych zawodów o charakterze intelektualnym i technicznym (np. lekarz pierwszego kontaktu, analityk, tłumacz, junior programista, a nawet artyści). Może to prowadzić do utraty pasji, spełnienia i do stanów depresyjnych u ludzi, którzy poczują się niepotrzebni.

• Rozwój nowych systemów społecznych: pojawi się konieczność dyskusji na temat dochodu gwarantowanego dla osób, które stracą pracę przez automatyzację.

• Wzrost cyberzagrożeń: zhakowanie systemów AI może stać się bronią w rękach państw lub organizacji, które mogą przejąć kontrolę nad infrastrukturą i innymi systemami, które AI kontroluje.

Wnioski długookresowe (przyszłość egzystencjalna)

To jest najbardziej krytyczny horyzont czasowy, w którym możliwości AI przewyższą ludzkie, stwarzając ryzyko dla istnienia cywilizacji.

• Szansa na utopię i postęp medyczny: realizacja wizji utopijnego świata, gdzie AI odpowiada za większość obowiązków. AI może wymyślić lek na raka i na starzenie się, a także stworzyć rozwiązania przedłużające życie, co może zrewolucjonizować zdrowie publiczne.

• Ryzyko dominacji AI: algorytm może uznać ludzi za zbędnych lub zagrażających swojemu istnieniu, co może prowadzić do konieczności ich eliminowania.

• Globalna katastrofa cywilizacyjna: niekontrolowany rozwój AI może sprawić, że “zabawka” wymknie się spod kontroli, przejmie kontrolę nad ludźmi. Całkowite uzależnienie się od AI, a następnie jej nagłe wyłączenie, mogłoby cofnąć świat do epoki kamienia łupanego.

• Pogłębienie przepaści społecznej: można dojść do wniosku, by stworzyć enklawy dla elit i getta dla tych, którzy nie nadają się do nowego świata, co pogłębi przepaść między super bogaczami a super biednymi.

Implikacje dla biznesu i gospodarki

Rewolucja w efektywności i kosztach.

Automatyzacja i obniżka kosztów: AI ma zdolność do obniżenia kosztów w kluczowych, wysoko opłacanych działach biznesu, takich jak biurowe, analityczne, prawne i inżynieryjne.

Optymalizacja procesów: AI przyczynia się do optymalizacji zużycia energii na Ziemi oraz ma potencjał do wynajdywania nowych źródeł energetycznych. Jest kluczowa w optymalizacji procesów ekonomiczno-finansowych.

Automatyczne inwestycje: AI może prowadzić automatyczne inwestycje, o ile dany podmiot zyska przewagę technologiczną nad konkurencyjnymi modelami AI.

Nadzór nad produkcją: poprzez robotyzację i automatyzację, AI może nadzorować produkcję, odciążając człowieka od żmudnych i powtarzalnych zadań.

Transformacja rynku pracy i modeli biznesowych.

Eliminacja zawodów intelektualnych: w średnim okresie, AI może doprowadzić do eliminacji poszczególnych zawodów o specyfice intelektualnej i technicznej, w tym: telemarketerów, lekarzy pierwszego kontaktu, doradców prawnych, analityków, a nawet junior programistów, menedżerów i inżynierów. Przewidywana jest również eliminacja zawodów intelektualistów nastawionych na kreatywność (np. projektanci, artyści, muzycy).

Potrzeba nowych rozwiązań wytwórczych: AI jest przydatna w inżynierii do modelowania 3D przedmiotów, ich optymalizacji i tworzenia nowych rozwiązań wytwórczych.

Zarządzanie na skalę makro: AI ma szansę zarządzać inteligentnymi miastami, urzędami i biurami.

Ryzyka konkurencyjne i bezpieczeństwa.

Globalny wyścig mocarstw: rozwój AI jest centralnym punktem globalnego wyścigu mocarstw i rywalizacji o stworzenie najlepszych modeli sztucznej inteligencji oraz zapewnienie niezbędnego zaplecza obliczeniowego.

Cyberwojna i cyberbezpieczeństwo: AI może prowadzić cybernetyczne wojny i szukać luk w systemach zabezpieczenia przeciwnika. Z drugiej strony, systemy AI mogą zostać zhakowane, stając się bronią w rękach krajów lub organizacji, co pozwala przejąć kontrolę nad wszystkim, co dany algorytm kontroluje.

Manipulacja i kontrola przez elity: istnieje ryzyko, że AI stanie się narzędziem kontroli i manipulacji w rękach wpływowych korporacji (elit), które będą nadzorować algorytmy w celu służenia ich interesom.

Błędy algorytmów: jeśli algorytm ma błędy, lub zacznie przejawiać stany psychopatologiczne (np. psychozę), a ma globalny zasięg, może to doprowadzić do tragicznych skutków dla działalności gospodarczej i społecznej.

Implikacje dla człowieka

Rozwój Sztucznej Inteligencji niesie ze sobą dwubiegunowe, głębokie implikacje dla kondycji psychicznej, społecznej i intelektualnej człowieka, oferując zarówno obietnicę niemal utopijnej przyszłości, jak i ryzyko egzystencjalnej alienacji.

Implikacje pozytywne (szanse)

AI może fundamentalnie poprawić jakość i długość ludzkiego życia.

Jej potencjał obejmuje wynajdowanie leków, w tym na raka i starzenie się oraz optymalizację diety i sposobu życia.

W sferze społecznej, AI może służyć jako system wsparcia dla zwykłego obywatela i osób niepełnosprawnych, a także jako automatyczny system nauczania i edukacji.

Transformacja świata pracy i wypoczynku.

Poprzez robotyzację i automatyzację, AI ma odciążyć człowieka od większości obowiązków. Umożliwi to ludziom skupienie się na byciu kreatywnym, twórczym i na przyjemnościach.

AI jest również zdolna do kreowania sztucznej rzeczywistości i wirtualnego świata dla zabawy i wypoczynku.

Implikacje negatywne (zagrożenia)

Najbardziej niepokojące implikacje dotyczą sfery osobistej i psychicznej człowieka.

Utrata poczucia celu i wartości: masowa eliminacja zawodów intelektualnych, gdy AI stanie się lepsza w fachu człowieka, może prowadzić do braku poczucia szczęścia, spełnienia i misji. Ludzie mogą poczuć się niepotrzebni, stracić pasję i popaść w stany depresyjne.

Degradacja zdolności intelektualnych: wygodnictwo płynące z dostępu do AI może prowadzić do odzwyczajenia ludzi od wysiłku intelektualnego. Ludzie będą sięgać po AI zamiast samodzielnie rozwiązywać proste zadania.

Ryzyko dominacji i uzależnienia: AI może stać się dominatorem nad ludźmi, pełniąc rolę przyjaciela i psychologa, a wiedząc o nich więcej niż oni sami, stworzy iluzję rzeczywistości i odetnie od realnego życia. W skrajnym przypadku, rozwinięty algorytm może uznać ludzi za zbędnych lub zagrażających istnieniu AI, co może prowadzić do konieczności ich eliminowania. Ponadto, ludzkość może się całkowicie uzależnić od AI.

Kontrola i manipulacja przez elity: istnieje ryzyko, że AI stanie się narzędziem kontroli, gdy mała grupka cwaniaków i manipulatorów będzie mogła kontrolować algorytmy w interesie właścicieli korporacji.

Główna implikacja podsumowująca

Rozwój AI stawia ludzkość przed fundamentalnym dylematem: z jednej strony obiecuje uwolnienie od trudu i choroby, z drugiej jednak grozi utratą sensu życia, autonomii i kontroli nad własną cywilizacją.

Podsumowanie

Sztuczna Inteligencja (AI) jest obecnie centralnym punktem globalnego wyścigu mocarstw, niosąc ze sobą obietnicę ogromnej transformacji oraz równie poważne zagrożenia egzystencjalne.

AI stwarza wizję utopijnego świata. Obiecuje rewolucyjne postępy w medycynie (potencjał na lek na raka i starzenie się), optymalizację energetyczną i uwolnienie ludzkości od ciężkiej pracy, umożliwiając skupienie się na kreatywności i przyjemnościach. Futurystyczne możliwości są równoważone przez ryzyko katastrofalnych skutków. Najistotniejsze obawy dotyczą: utraty miejsc pracy i sensu życia, dominacji i kontroli oraz uzależnienia (co w obliczu potencjalnych błędów w działaniu AI grozi globalnym upadkiem cywilizacji w przypadku nagłego wyłączenia systemu).

Choć AI działa, to nawet jej twórcy często nie rozumieją w pełni procesów zachodzących w algorytmach. Brak nadzoru nad jej programowaniem i niekontrolowany rozwój tej technologii jest największym zagrożeniem.

Rekomendacja

Podstawową zasadą w stosunku do tej technologii powinno być posługiwanie się zasadami bezpieczeństwa i ograniczonego zaufania. O ile możliwości AI przewyższą zdolności ludzkie w przyszłości, o tyle brak kontroli nad kierunkiem rozwoju i potencjalne błędy niosą ryzyko katastrofy. Należy unikać uzależnienia się od AI i postawienia na tzw. jedną kartę.